Wat is Wendbaar Werken?


Over het raamwerk en de 8 Principes

Wendbaar Werken: voor de publieke sector

In het bedrijfsleven zijn de afgelopen decennia nieuwe methoden en principes ingevoerd die de wendbaarheid van organisaties vergroten. We kennen ze als Agile werken, Scrummen, Lean management… Diverse hogere en lagere overheden hebben gepionierd met hun eigen versies van deze vernieuwingen.


Na jaren met diverse overheden te hebben samengewerkt aan de invoering van verschillende methoden en ideeën, groeide bij de samenstellers van Wendbaar Werken echter het inzicht dat voor de publieke sector een eigen, toegesneden raamwerk van methoden en principes nodig is. Omdat de publieke organisatie wezenlijk anders is dan het bedrijf; omdat de verantwoording aan burgers een andere is dan die aan aandeelhouders; omdat de mores in beide werelden significant verschillen.

De acht principes van Wendbaar Werken

Wendbaar Werken is een raamwerk van werkwijzen, procesbeschrijvingen en organisatieprincipes dat geheel is afgestemd op de publieke sector. Het is het resultaat van diepgaande inzichten, uitgewerkt door een kleine groep ervaren veranderaars in de publieke sector.


Op basis van praktijkervaring binnen verschillende publieke organisaties, hebben we de acht principes van Wendbaar Werken geformuleerd. Door invulling te geven aan deze acht principes, kan elke overheidsorganisatie de omslag maken.

Lees meer over de principes in ons whitepaper.

Waarom Wendbaar Werken?

Omdat de samenleving verandert. En met haar veranderen de eisen aan publieke organisaties. Van dag tot dag zijn ze nauwelijks te duiden, maar op hoofdlijnen zien wij een aantal trends onontkoombaar hun stempel drukken op de publieke sector:


  • Gemeenten en overheden krijgen meer verantwoordelijkheden, vaak tegen lagere budgetten.
  • Inwoners worden mondiger; ze organiseren zich sneller en in nieuwe verbanden.
  • Digitale communicatiekanalen scheppen nieuwe mogelijkheden, maar stellen ook nieuwe eisen aan samenwerking en transparantie.
  • Een nieuw inzicht dringt door, dat maatschappelijke vraagstukken zelden op zichzelf staan. Ze zijn vaak complex, dynamisch en niet met één ingreep op te lossen. Partijen moeten deze in samenwerking aanpakken.

De wereld is 'VUCA'

Deze en andere relevante trends zijn overigens niet voorbehouden aan de publieke sector. In het bedrijfsleven erkent men ze al langer: daar wordt de term ‘VUCA World’ wel gebruikt. Dit staat voor een wereld die snel veranderend (Volatile), onzeker (Uncertain), ingewikkeld (Complex) en vaag (Ambiguous) is. Hoe kunnen organisaties in zo’n VUCA-wereld toegevoegde waarde blijven leveren? Oude recepten als klassiek reorganiseren en outsourcing blijken immers steeds minder effectief.


Om toegevoegde waarde te blijven leveren, zullen álle professionele organisaties moeten investeren in hun vermogen om de koers continu, snel en kosteneffectief te veranderen. Om te anticiperen of reageren op kansen en bedreigingen, nu en in de toekomst.

Overheden veranderen mee

De genoemde ontwikkelingen hebben ook hun weerslag op de rol van de gemeente en van andere overheden. De overheid kan zich niet langer opstellen als ‘de autoriteit die wel even bepaalt hoe het moet met de samenleving’. Problemen vragen nu om een aanpak in samenhang en in samenspel met andere partijen. ‘De netwerkmaatschappij’ en ‘de participatiesamenleving’ zijn voorbeelden van deze nieuwe aanpak. Wetten als de Participatiewet en de Omgevingswet vloeien eruit voort.

We vatten de nieuwe eisen even samen:


  • de eis technologische ontwikkelingen te incorporeren in de communicatie;
  • de eis om duurzaam te werken;
  • de eis om domein-overschrijdend samen te werken;
  • de eis om publiek-privaat samen te werken;
  • de eis om méér te doen met minder.


De verwachting is dat de trend zich voortzet - en terecht, wat ons betreft. Gemeenten doen al veel met externe partners, maar de samenwerking kan nog nauwer: in een eerder stadium, en vanuit een scherpere opvatting over de eigen rol.


Wendbaar Werken geeft publieke organisaties het gereedschap en het denkraam om steeds optimaal te kunnen reageren op de veranderende eisen vanuit de samenleving.